ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ - ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΤΟΥ ΑΓΓΕΛΟΥ ΚΑΣΙΩΝΗ

Ιωάννης Καποδίστριας (2021) 

Ζωγραφική σύνθεση του μαθητή του Α' Αρσακείου Λυκείου Ψυχικού Άγγελου Κασιώνη

Ιωάννης Καποδίστριας (11 Φεβρουαρίου 1776 - 9 Οκτωβρίου 1831). 

Φέτος συμπληρώνονται 190 χρόνια από την δολοφονία του στο Ναύπλιο. 

Πολιτική προσωπικότητα της Ρωσίας και της Ελλάδας, υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας (1816–1822) και πρώτος κυβερνήτης της ανεξάρτητης Ελλάδας (1827–1831). 

Το 1800 με πρόταση του ναυάρχου Φιόντορ Ουσακόφ διορίστηκε γραμματέας του νομικού συμβουλίου της Επικράτειας της Επτανήσου Πολιτείας. Το 1802 του ανατέθηκε να ταξιδέψει στο μεγαλύτερο μέρος των Ιόνιων νήσων και να εγκαταστήσει εκεί ρωσικές φρουρές. Τον Απρίλιο του 1803 εκλέχθηκε Γενικός Γραμματέας της Επτανήσου Πολιτείας στο τμήμα Εξωτερικών Υποθέσεων και στις 2 Ιουνίου 1807 η γερουσία τον διόρισε Έκτακτο Επίτροπο στην Αγία Μαύρα (Λευκάδα) με ουσιαστικό σκοπό την άμυνα του νησιού από τους Οθωμανούς. Όμως, η συνθήκη του Τιλσίτ, που συνομολογήθηκε το 1807 μεταξύ Ρώσων και Γάλλων και επανέφερε ξανά το γαλλικό καθεστώς, στάθηκε εμπόδιο στη μετέπειτα καριέρα του Καποδίστρια στην Ελλάδα. Έτσι, το 1809 ανέλαβε υπηρεσία στο Διπλωματικό Σώμα της Ρωσίας και στο υπουργείο Εξωτερικών. Δύο χρόνια αργότερα διορίστηκε ακόλουθος της ρωσικής πρεσβείας στη Βιέννη. Το 1812 αναλαμβάνει διευθυντής του Διπλωματικού Γραφείου του αρχηγού της Ρωσικής Στρατιάς του Δούναβη, του ναυάρχου Πάβελ Τσιτσάγκοφ. Αποστολή του ήταν να εκπονήσει σχέδιο διοίκησης της Βεσσαραβίας, η οποία μόλις είχε παραχωρηθεί στη Ρωσική Αυτοκρατορία. 

Το 1813 ο Ιωάννης Καποδίστριας διορίζεται έκτακτος απεσταλμένος και Πληρεξούσιος Υπουργός του τσάρου Αλέξανδρου Α΄ στην Ελβετία. Αποστολή του ήταν να την πείσει να λάβει μέρος στις συμμαχικές δυνάμεις εναντίον του Ναπολέοντα. Η επιτυχημένη αποστολή του, καθώς και το εξαιρετικό ταλέντο του που αναδείχθηκε στο Συνέδριο της Βιέννης τον βοήθησαν να έχει μια γρήγορη άνοδο στην καριέρα του. Ο κόμης Ιωάννης Καποδίστριας έλαβε μέρος στο σχεδιασμό του συντάγματος της Ελβετίας και συνέβαλε στην αναγνώριση του καντονιού (διοικητικής υποδιαίρεσης) Βω ως ισότιμου και πλήρους μέλους της Ελβετικής Συνομοσπονδίας. Το 1816 ο δήμος Λοζάνης πρότεινε να ανακηρυχθεί: «η Αυτού Εξοχότης, ο κύριος κόμης Ιωάννης Καποδίστριας, επίτιμος δημότης, ως ελάχιστη ένδειξη ευγνωμοσύνης από μας». Το 1815 διορίστηκε από τον τσάρο Αλέξανδρο Α΄ Γραμματέας επί των Εξωτερικών Υποθέσεων. 

Τον Αύγουστο του 1816 ορίστηκε υπουργός Εξωτερικών και διατήρησε το αξίωμά του έως το 1822. Εργάστηκε για την ενίσχυση της συμμαχίας μεταξύ Γαλλίας και Ρωσίας, προσπαθούσε να συγκρατεί τον Τσάρο Αλέξανδρο Α΄ ώστε να μην επηρεάζεται από τις ιδέες της Ιερής Συμμαχίας, ήταν αντίθετος στην παρέμβαση στον πόλεμο της Νάπολης, αν και δεν προχώρησε σε δραστικές ενέργειες προς αυτήν την κατεύθυνση. 

Ο κόμης Καποδίστριας ήταν μέγας λάτρης των τεχνών. Ιδιαίτερα εκτιμούσε το ανερχόμενο αστέρι της ρωσικής λογοτεχνίας, τον σπουδαίο Ρώσο ποιητή Αλεξάντρ Πούσκιν. Το 1817 έγραψε την ωδή «Η ελευθερία» η οποία όμως θεωρήθηκε αντικαθεστωτική και ο τσάρος Αλέξανδρος Α΄ καταδίκασε τον νεαρό ποιητή σε εξορία στη Σιβηρία. Έσπευσαν να τον βοηθήσουν ο Ιωάννης Καποδίστριας και ο ιστορικός Νικολάι Καραμζίν, οι οποίοι επιχείρησαν να αποδείξουν τη σκληρότητα αυτής της απόφασης και ζήτησαν την ελάφρυνση της ποινής του. Σύγχρονοι εκείνης της περιόδου εκτίμησαν τη συμπάθεια του Καποδίστρια προς τον Πούσκιν. Ο πουσκινιστής Τσερέισκι έγραψε με αφορμή αυτό το γεγονός τα εξής: «Η δόξα του σπουδαίου ασκητή με τις ακτίνες της θα συγχωνευτεί με τη δόξα του σπουδαίου ποιητή μας, όπως όλα τα ιερά, τα εκλεκτά συνδυάζονται με την κομψότητα». 

Ως Έλληνας, ήταν υπέρ της επανάστασης στην Ελλάδα, η οποία ξεκίνησε το Μάρτιο του 1821, αλλά ως διπλωμάτης δεν επιχείρησε να δράσει ενεργά προς αυτήν την κατεύθυνση και παρέμεινε στην υπηρεσία της Ρωσίας, όταν, κατά τη διάρκεια ένοπλων εξεγέρσεων με επικεφαλής τον πρίγκιπα Αλέξανδρο Υψηλάντη, κράτησε μία σαφώς εχθρική στάση απέναντι στην Ελλάδα. Προφανώς, ο Καποδίστριας ήλπιζε ότι η εξέλιξη των γεγονότων θα υποχρέωνε τον Αλέξανδρο Α΄ να συμφωνήσει στην επιβολή «καταναγκαστικών μέτρων» εναντίον της Πύλης. Την άνοιξη του 1822, παρά τις έντονες ενστάσεις του Καποδίστρια, ο Αλέξανδρος Α΄ αποδέχθηκε την πρόσκληση του υπουργού Εξωτερικών της Αυστρίας Κλέμενς Μέτερνιχ για τη διοργάνωση συνεδρίου κρατών στη Βιέννη για το Ανατολικό ζήτημα. Αφού εκτίμησε ότι τα επόμενα διπλωματικά βήματα της Ρωσίας σε συνδυασμό με την αυστριακή πολιτική θα είχαν αρνητικές συνέπειες για την Ελλάδα, ο Καποδίστριας αποφάσισε να αποστασιοποιηθεί από αυτές τις διπλωματικές κινήσεις και να μη λάβει άλλο μέρος στην προετοιμασία τους. Το Μάιο του 1822 ο Ιωάννης Καποδίστριας ζήτησε ιδιωτική ακρόαση από τον τσάρο για να του εκφράσει τη διαφωνία του σχετικά με τη νέα εξωτερική πολιτική. Αποτέλεσμα της συζήτησης ήταν η παραχώρηση άδειας για λόγους υγείας στον Καποδίστρια. Ο κόμης έλαβε το παράσημο «Τάγμα του Αλέξανδρου Νιέφσκι» και το παράσημο «Τάγμα του Αγίου Βλαδίμηρου» Α΄ τάξεως. 

Λόγω της διαφωνίας του με τον τσάρο Αλέξανδρο Α΄ για ζητήματα εξωτερικών υποθέσεων ο κόμης Καποδίστριας απομακρύνθηκε από τη θέση του. 

Στις 11 Απριλίου 1827 στην Γ΄ εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας ο κόμης Ιωάννης Καποδίστριας εκλέχθηκε Κυβερνήτης της Ελλάδας με θητεία επτά ετών.