Νικόλαος Αλεξέγιεβιτς Ράικο: Ένας μεγάλος ρώσος φιλέλληνας

Του Νίκου Τζανάκου

Περιοδικό Πατρινόραμα (Οκτώβριος 2021)

Όταν ο Καποδίστριας ήρθε κυβερνήτης στην Ελλάδα στις 18 Ιανουαρίου του 1828, η κατάσταση στο κράτος ήταν τραγική. Οι καπεταναίοι που είχαν χύσει το αίμα τους για να ελευθερωθεί η πατρίδα, είχαν φθάσει στο σημείο να μισιούνται περισσότερο μεταξύ τους, παρά με τους Οθωμανούς. Ρουμελιώτες και Μοραΐτες πολεμούσαν σκυλίσια σαν αντίπαλοι-εχθροί κι αδιαφορούσαν για την τύχη της Ελλάδας. Ο Ιμπραήμ είχε ρημάξει το Μοριά και η αναρχία και η ληστεία επικρατούσε παντού. Ο Καποδίστριας έμπειρος και αποφασισμένος, κατάφερε να ηρεμήσει τους αντιμαχόμενους και να τους ελέγξει. Το νεοσύστατο κράτος άρχισε για πρώτη φορά μετά από 7 χρόνια να διοικείται πραγματικά και να λειτουργεί με κανόνες. Η ελπίδα είχε αρχίσει να ζωντανεύει.

Μέσα σε αυτό το κλίμα, ο Καποδίστριας ήταν υποχρεωμένος να κυβερνήσει. Προσπαθούσε εναγωνίως να βρει πιστούς, τίμιους και ικανούς ανθρώπους, για να τους χρησιμοποιήσει στη διοίκηση του κράτους.

Ένας από αυτούς, τον οποίο τυχαία ανακάλυψε ο κυβερνήτης στο Ναύπλιο, ήταν κι ο Ρώσος φιλέλληνας Νικολάι Ράικο. Ένας πραγματικός ιδεολόγος-ανιδιοτελής  αγωνιστής, από τις κορυφαίες προσωπικότητες που ήρθαν στην Ελλάδα και βοήθησαν σημαντικά την εποχή του Καποδίστρια. Από τους ελάχιστους φιλέλληνες που υπηρέτησαν πιστά τόσο την ιδέα του αγώνα της απελευθέρωσης, όσο και τον Καποδίστρια την αξία και το όραμα του οποίου αναγνώρισε και πίστεψε.

Αποκαλυπτική των δυσκολιών που είχε ο κυβερνήτης λόγω της άρνησης των κοτζαμπάσηδων να βοηθήσουν τον Καποδίστρια, είναι και η παρακάτω ειλικρινής αλλά και ενδεικτική επιστολή-απόσπασμα του Ράικο:

«…Δέν αγνοώ ότι η θέση με την οποία με τίμησε η Κυβέρνηση δεν οφείλεται καθόλου στις υπηρεσίες, την κατέλαβα χάρις στη δύναμη των περιστάσεων και μόνο.

Γι' αυτό ζητώ να ονομαστώ στο έγγραφο απόλυσης μου απλός φιλέλληνας, ευτυχής αν απόκτησα κάποιο δικαίωμα στην προσωνυμία αυτή». 

Γιατί αποτελεί μοναδική περίπτωση

Ο Νικόλαος Άλεξέγιεβιτς Ράικο (1794-1854), είναι από τους λίγους την εποχή της επανάστασης του 1821 Ρώσους φιλέλληνες και σίγουρα ο πιο μεγάλος. Εκτός αυτού είναι ο πιο ανιδιοτελής, ανάμεσα σε όσους ήρθαν και βοήθησαν την Ελλάδα. Το μόνο που ζήτησε και πήρε από τη χώρα που έβαλε στην καρδιά του, ήταν ένα παράσημο ανδρείας! Μοναδική ίσως περίπτωση!

Έμεινε στην επαναστατημένη αρχικά και ελεύθερη αργότερα Ελλάδα, πέντε χρόνια περίπου. ‘Ήταν στη Χίο αρχές του 1827 και έφυγε πίσω στη Ρωσία το 1832, λίγο καιρό μετά τη δολοφονία του Καποδίστρια.

Παραθέτουμε εδώ ολόκληρο το κείμενο όπως περιλαμβάνεται στο περιοδικό "Πατρινόραμα".